MỤN TRỨNG CÁ - TỪ CƠ CHẾ BỆNH SINH ĐẾN HOẠT CHẤT ĐIỀU TRỊ - PHẦN 3
by BS Quang
ThS. BS. CK1. Hoàng Phạm Nhật Quang
Phẫu thuật tạo hình – Thẩm mỹ
Ở phần 3, chúng ta bàn đến các quá trình xảy ra trên tế bào sừng. Đây là lớp ngoài cùng của da, đóng vai trò bảo vệ và giúp chống lại các tác nhân bên ngoài. Khi lớp này bất thường, dày lên hoặc giảm bong sừng sẽ gây cảm giác sần sùi da, thô ráp, kém mềm mại và đặc biệt là tích tụ làm bít các lỗ chân lông.
QUÁ TRÌNH BỆNH LÝ TRÊN TẾ BÀO SỪNG
Tế bào sừng tại cổ nang lông chủ yếu diễn ra các quá trình
chính là tăng biệt hóa, giảm bong vảy bất thường và sản xuất các yếu tố viêm.
Trên vùng da mụn trứng cá thường có hiện tượng
tăng biệt hóa tế bào sừng, làm lớp sừng dày hơn.
Đồng thời lại có hiện tượng giảm bong lớp sừng,
khiến lớp này bị tích tụ dày lên.
Một số yếu tố liên quan đến tăng sừng hóa tại cổ nang lông có thể
kể đến là androgen, IL-1, tăng thành phần oleic acid trong chất bã.
Các tế bào sừng gắn kết bất thường có thể do tăng biểu hiện và
tăng quá mức lượng tenascin.
Các quá trình viêm diễn ra tại tế bào sừng có liên quan đến C.
acnes thông qua 2 tiến trình:
-
Các thụ thể TLR-2 và TLR-4 gắn lấy, kích hoạt
tín hiệu NF-kB và MAPK. Qua con đường này, tế bào sừng sản xuất IL-1, IL-6,
IL-8, GM-CSF, MMPs, và hβD-2.
-
Thụ thể CD36 trên tế bào sừng nhận diện, kích
thích tế bào sừng sản xuất các gốc oxy phản ứng ROS, đặc biệt là gốc superoxide
tự do từ enzyme NADPH. Các gốc ROS này sinh ra để diệt các tế bào vi khuẩn và
gây viêm.
LIÊN HỆ VỚI ĐIỀU TRỊ
Các hoạt chất trị mụn trứng cá sử dụng trong cơ chế này có
retinoids, minocycline, azelaic acid và EGCG.
-
Retinoids dạng bôi có cả hai tác dụng ly giải
các nhân mụn trứng cá sẵn có và ngăn ngừa hình thành các nhân mới.
o
Tác dụng ngăn ngừa hình thành các nhân mụn trứng
cá mới là do retinoids ức chế quá trình tăng sinh và biệt hóa bất thường của tế
bào sừng tại cổ nang lông.
o
Isotretinoin dạng uống làm tăng biểu hiện của yếu
tố dịch mã FoxO1 và p53, thúc đẩy apoptosis của tế bào sừng.
o
Hiện tượng tăng biểu hiện p53 của isotretinoin
cũng giải thích khả năng gây đột biến thai nhi. Hầu hết các thuốc điều trị mụn
trứng cá thường dùng đều tác động thông qua tăng biểu hiện p53.
o
Retinoids cũng làm giảm sản xuất các cytokines tại
tế bào sừng.
-
Azelaic acid 20% mang lại tác dụng ly giải các
nhân mụn trứng cá.
-
EGCG giảm lượng IL-1 ở tế bào sừng, qua đó giảm
hiện tượng sừng hóa.
Các bài cùng chuyên mục
Mụn Trứng Cá - Từ Cơ Chế Bệnh Sinh Đến Hoạt Chất Điều Trị - Phần 1
Mụn Trứng Cá - Từ Cơ Chế Bệnh Sinh Đến Hoạt Chất Điều Trị - Phần 2
Mụn Trứng Cá - Từ Cơ Chế Bệnh Sinh Đến Hoạt Chất Điều Trị - Phần 3
Mụn Trứng Cá - Từ Cơ Chế Bệnh Sinh Đến Hoạt Chất Điều Trị - Phần 4
Mụn Trứng Cá - Từ Cơ Chế Bệnh Sinh Đến Hoạt Chất Điều Trị - Phần 5
Mụn Trứng Cá - Từ Cơ Chế Bệnh Sinh Đến Hoạt Chất Điều Trị - Phần 6
